تعريف هيجان و عاطفه

روانش شناسان در تعريف هيجان و عاطفه اختلاف نظر دارند زيرا هركدام در تعريف خود ، زاويه اي از آن را در نظر مي گيرد . چنان كه بعضي از ايشان به منشأ و دگرگوني هيجان توجه دارند ، برخي جنبه هاي عضوي آن را مورد توجه قرار مي دهند ، و گروهي نيز مي خواهند ماهيت هيجان و عاطفه را به فطري و فرهنگي تقسيم كنند .

دريور (J. Drever) مهمترين صفات مشترك بين همه نظريات مختلف درباره ي تعريف هيجان و عاطفه را چنين خلاصه مي كند : هيجان، حالت روان شناختي پيچيده اي است كه علائم عضوي آن را در اختلال تنفس ، افزايش ضربان قلب ، واختلال ترشح هرمونهاي ظاهر مي شوند . و علائم روانشناختي آن به صورت اصطراب و آشفتگي آشكار مي شوند و گاهي اين اضطراب ، فرد را رفتار خاصي كه موجب كاهش تنش (tension) رواني او مي شود وادار مي كند . و گاهي نيز هيجان بقدري شديد و تند است كه فعاليت ذهني شناختي را به تمويق مي اندازد . به طور كلي ، پيدايش هيجان دليل بر اين است كه هماهنگي و سازگاري اميال موجود زنده با محيط ، بهم خورده و از بين رفته است . اين تغيير و از دست رفتن تعادل ، يا بعد از ادراك حسي است مانند ترس از يك حيوان درنده يا مواجه شدن با يك حادثه فجيع ؛ يا بعد از تصور و يادآوري آن مانند تصور و به يادآوردن اندام آن حيوان يا جريان حادثه. از اين رو ، مي توانيم گفت كه تغييرات ناگهاني كه بعد از يك ادراك حسي يا تصور و يادآوري آن در رفتار فرد پيدا مي شوند و با اضطراب بدني همراهند « هيجان» ناميده مي شوند .

علائم عمومي هيجان

هيجان ها با علامت ها و مظاهر عمومي عضوي داخلي و خارجي و واكنش هاي زباني صوتي و لفظي مشخص مي شوند :

1. علامت هاي عمومي بدني ( داخلي ) مانند سرعت ضربان قلب ، بالا رفتن فشار خون ، سرعت تنفش ، به هيم خوردن عمل دستگاه گوارش ، و خشك شدن دهان . اغلب اين اضطراب هاي داخاي نتيجه پيدايش اختلال در عمل اعصاب سمپاتي است . علائم ظاهري بدني ( خارجي ) مانند لرزش شديد كه با ترس يا خشم همراه است ، بيداري و بدخوابي جست و خيز هنگام شادي ، گريه موقع غمگيني ، و استفراغ براي اظهار تنفر .
2. علامت ها و واكنش هاي كلامي ( صوتي و لفظي ) مانند فرياد ، آه كشيدن ، يا گفتن عبارت هايي كه شادي يا غمگيني ، و را آشكار مي سازند .

خصايص هيجان هاي كودك

هيجان هاي كودك با خصايص زير از حالات هيجاني بزرگسالان ممتاز مي شوند :

1- سرعت و زود گذري .